Partneralimentatie is in scheidingen één van de meest conflict gevoelige onderwerpen. Telkens als dit punt aan mijn mediationtafel aan de orde komt, geeft dat spanning. Je hebt immers besloten om geen partners/ echtgenoten meer te zijn en het geeft over het algemeen een gevoel van ongemak bij beiden om dan vervolgens toch nog een financiële verbinding met elkaar te houden. Degene die recht heeft op partneralimentatie zit in een afhankelijkheidspositie jegens de ander, waarin hij of zij liever niet had gezeten. De partneralimentatieplichtige gaat ook een financieel onzekere tijd tegemoet en vindt veelal ook dat de ander zijn of haar eigen financiële boontjes moet kunnen doppen.
De tijd van de klassieke rolverdeling, waarin de man kostwinner is en de vrouw zorgt voor de kinderen en het huishouden, is al geruime tijd achterhaald, en heeft plaats gemaakt voor een meer gelijke taakverdeling tussen man en vrouw. Ook al zie ik overigens in mijn praktijk wel nog vaak het beeld dat de vrouw part time is gaan werken om voor de kinderen te zorgen en de man full time is blijven werken. De wetgeving over partneralimentatie heeft in de afgelopen decennia deze maatschappelijke en sociale ontwikkelingen gevolgd, zij het met enige vertraging. Tot 1 juli 1994 (!) gold er namelijk nog een levenslange partneralimentatieverplichting. De huidige limitering tot maximaal 12 jaar bestaat dus pas 25 jaar. Nu wordt door de wetgever de volgende stap genomen naar een nog verdere inkorting van deze duur.
Per 1 januari 2020 gaat de maximale duur van partneralimentatie namelijk van 12 jaar naar 5 jaar. Dat is althans de hoofdregel.
Er zijn wel een paar uitzonderingen, namelijk:
Voorbeeld: Ben je 8 jaar getrouwd op het moment van scheiden, dan duurt de wettelijke maximale partneralimentatieverplichting 4 jaar.
Voorbeeld: Ingeval van een huwelijk van 11 jaar met 3 kinderen in de leeftijd van 4, 6 en 10 jaar, eindigt de wettelijke partneralimentatieverplichting pas als het jongste kind van 4 jaar, 12 jaar is geworden. De maximale partneralimentatieduur is dan dus 8 jaar.
Voorbeeld: Ingeval van een huwelijk van 26 jaar en de partneralimentatiegerechtigde is op het moment van de scheiding 58 jaar eindigt de partneralimentatieverplichting pas op het moment dat de leeftijd van 67 jaar en 3 maanden (= de AOW-gerechtigde leeftijd) wordt bereikt. De maximale duur van de partneralimentatie is in dit voorbeeld dan ruim 9 jaar.
Voorbeeld: Heeft het huwelijk 18 jaar geduurd en is de alimentatiegerechtigde partner 51 jaar (geboren in 1968), dan geldt dus een maximale partneralimentatie verplichting van 10 jaar.
Verder verandert ook de fiscale aftrekbaarheid van partneralimentatie voor de alimentatieplichtige. Het tarief waartegen de partneralimentatie fiscaal kan worden afgetrokken, wordt langzaam verlaagd van 46% in 2020 naar uiteindelijk 37,10% in 2023. Dat betekent dat het netto partneralimentatie bedrag voor de alimentatieplichtige met inkomen in de hoogste belastingschijf dus gedurende 3 jaar zal oplopen.
Deze nieuwe regels gaan direct per 1 januari 2020 in. Maar je kunt altijd met elkaar hierover afwijkende afspraken maken. Voor partneralimentatie geldt, anders dan voor kinderalimentatie, contractvrijheid. De wettelijke regels zijn niet dwingend voorgeschreven, maar gelden alleen wanneer je er samen niet uit komt.
Indien je verwacht dat hierover discussie met je ex-partner of aanstaande ex-partner gaat ontstaan, is het dus zinvol dat je bekend bent met deze wetswijziging. Ben je degene die recht heeft op partneralimentatie is het dus handig om het gesprek hierover zo snel mogelijk te gaan voeren. Degene die partneralimentatieplichtig is, zal wat minder haast hebben.
Overigens eindigt de partneralimentatieverplichting sowieso indien degene die recht heeft op partneralimentatie gaat samenwonen met een andere partner of hertrouwd.
Wanneer heb je eigenlijk recht op partneralimentatie, of de vraag in spiegelbeeld: wanneer ben je verplicht partneralimentatie te betalen? Op grond van de wet blijf je ook na het huwelijk/ geregistreerd partnerschap onderhoudsplichtig voor elkaar. Dat betekent dat in principe degene met het hoogste inkomen gehouden is om na de scheiding nog een bijdrage in de kosten van levensonderhoud aan de partner met het lagere inkomen te betalen.
Voorwaarde is wel dat er bij de ander behoefte is aan partneralimentatie en dat er ook bij de alimentatieplichtige voldoende draagkracht is om überhaupt alimentatie te kunnen betalen. Voor de berekening van de behoefte van de alimentatiegerechtigde wordt gekeken naar het welstandsniveau ten tijde van het huwelijk (het verleden) in combinatie met de eigen inkomsten en vaste lasten en uitgaven na het huwelijk (toekomst). Hierbij wordt ook gekeken naar wat de mogelijkheden zijn om zelf op korte termijn meer eigen inkomen te verdienen. Dit kunnen beste lastige discussies zijn, waardoor het goed is om die onder begeleiding van de mediator te voeren. Dit voorkomt dat dit onderwerp anders telkens na de scheiding weer terugkomt.
De draagkracht van de alimentatieplichtige wordt berekend op basis van het actuele inkomen minus de vaste lasten op basis van de situatie na de scheiding. De financiële ruimte voor alimentatie wordt eerst benut voor de kinderalimentatie. Alleen als er dan nog draagkrachtruimte over is, wordt die aangewend voor partneralimentatie.
Deze zogenaamde behoefte- en draagkrachtberekening kun je het beste laten uitvoeren door een gespecialiseerde scheidingsmediator of -advocaat. Er zijn op het internet ook rekentools te vinden, die je zelf kunt invullen, maar ik raad je dat echt af. Het berekenen van partneralimentatie is geen invuloefening, maar een vak apart.
Bovendien is het belangrijk dat je hierover samen met elkaar praat en afspraken maakt. De uitkomst van zo’n berekening kan dan een goede richtlijn zijn, maar je zult het ook met elkaar eens moeten worden over bijvoorbeeld de duur van de alimentatie en wat te doen in geval er in de tussentijd bij één van jullie een wijziging in de financiële situatie optreedt.
In het gezamenlijke gesprek kun je met elkaar hele mooie afspraken op maat maken. Zo kun je afspreken dat er bijvoorbeeld voor een bepaalde periode partneralimentatie wordt betaald, om de ander ‘op weg te helpen’ na de scheiding. Bijvoorbeeld om de ander in staat te stellen nog een opleiding te doen en zo een beter betaalde baan te vinden, of om te solliciteren naar een baan met meer uren in de week. Ook de leeftijd van de kinderen speelt hierbij uiteraard een rol. Ik zie ook wel de afspraak dat de ene partner iets minder gaat werken om voor de kinderen te kunnen zorgen en de andere partner daardoor wat meer kan gaan werken, zodat partneralimentatie helemaal niet meer nodig is.
Tenslotte is het goed om de te maken afspraak over partneralimentatie te zien binnen het totale plaatje van de te maken financiële afspraken. De scheiding zelf is al ingrijpend genoeg. Ik zie dat het maken van financieel goede afspraken bij beide ex-partners meteen een zekere rust en soms ook gevoel van opluchting geeft. Dat maakt de weg vrij naar een nieuwe start. Indien je daar samen onder begeleiding van een mediator met elkaar goed over gesproken hebt, geeft dat ook afspraken met een veel langere houdbaarheid, dan wanneer je daarover met elkaar het juridische gevecht bent aangegaan.
Wil je meer informatie over partneralimentatie, of ben je voornemens te gaan scheiden en wil je weten hoe het scheidingstraject via mediation er uit ziet?
Neem dan contact met mij. Via onderstaande knoppen kun je direct een afspraak maken of je vraag aan mij stellen via het contactformulier.
Je bent samen met je aanstaande ex-partner van harte welkom voor een vrijblijvend gesprek.
